Two Times 4'33 (2008)
Manon de Boer

"Een solist nestelt zich aan een vleugel met zijn achterkant naar een panoramisch, regen-nat raam. Hij klikt herhaaldelijk op een schaakhorloge, blijft een tijdje geconcentreerd stil terwijl hij de storm buiten hoort, en laat de spanning tijdelijk los met een nieuwe tik die een "pauze" aanduidt. Na ongeveer vijf minuten wordt de hele scène nauwkeurig afgespeeld, behalve dat de contextuele soundtrack - afgezien van de klikken - nu wordt weggelaten, nauwgezet gearticuleerd terwijl de camera een zachte draai maakt die het publiek passeert om het gedempte, winderige buitenleven vast te leggen. Opvallend is de precieze eenvoud van Manon de Boer's filmuniversum en haar trage montage van de analoge rushes. In Two Times 4'33 "(2008) speelt ze John Cage's baanbrekende stuk 4'33" (1952) - een "stille" compositie met drie intervallen - tweemaal na. Elke voorstelling wordt gefilmd in één lange take. Geen cuts. "

"In de eerste epigraaf, terwijl de camera gefocust is op de pianist, wordt de toeschouwer ruimtelijk omhelsd door de potentieel romantische, winderige regenachtige dag die de rustige intervallen van Cage vult. In de tweede epigraaf, terwijl het beeld begint te draaien, wordt de toeschouwer de typische illusie van het 'bewegende beeld' ontnomen dat op natuurlijke wijze wordt gevolgd door een audiotrack, waardoor de aard van filmische geluidsbeeldhiërarchie in twijfel wordt getrokken. De nevenschikking van de getinte, maar toch bijna statische opname en de bewegende, stille scène laten zien hoe het beeld plat wordt, wanneer het ontdaan is van de mimetische geluiden die ons Hollywood-erfgoed verleent. Het visuele rijk wordt niet langer ondersteund door een emotioneel suggestieve ruisstroom en de ruimte wordt niet meer gevoeld - hoewel het nu zorgvuldig wordt afgebeeld. Geïnspireerd door Chris Marker en Marguerite Duras, in het bijzonder het vertederende gebruik van voice-over en toon, concentreert De Boer zich vaak op niet-gesynchroniseerd en uitgebreid geluid, zoals geïllustreerd in Resonating Surfaces (2005) - haar portret van de Deleuziaanse psychoanalyticus Suely Rolnik wiens vertellende stem voortdurend in onenigheid is met de gescreende beelden. Deze aanpak komt tot uiting in de muzikale trilogie Presto, Perfect Sound (2006), Attica (2008) en Two Times 4'33''. In het laatste geval creëert de dubbele herinterpretatie van Cage's stuk door de beroemde hedendaagse instrumentalist Jean-Luc Fafchamps een sterke focus op de toeschouwer. Het concert wordt, in de tweede take, ontdaan van contextuele geluiden en de intieme (lichamelijke) stilte van de toeschouwer in de filmzaal wordt zo de focale "muziek" in het spel. Het oog van de camera blijft niet langer op Fafchamps gericht, maar confronteert het filmpubliek (ademen, bewegen, hoesten of fluisteren) met zijn gedempte publiek. Door elk van de aandachtig nadenkende luisteraars ijverig te registreren, benadrukt De Boer de hoofdrol van het parallelle publiek; de aanwezigen onsterfelijk gemaakt op celluloid naast het huidige publiek. Tegelijkertijd roept het tweede deel van de film de toeschouwer op het geheugen van omgevingsgeluiden, die hij eerder hoorde door de lekkende stilte van de compositie, en voegde hij zijn of haar denkbeeldige geluiden toe aan het vertoonde (gevoelloze) tableau vivant. Door een bijna verplicht verlangen naar mimesis, overwint de toeschouwer de gedempte afstand tot de ruwe, weergegeven november-dag. De herinnering aan eerdere audiosensaties smelt samen met de aanwezigheid van de toeschouwer. Dit punt, waar herinnering en (her) constructie elkaar ontmoeten, wordt onderhandeld door de binnenkort anachronistische, maar toch expressieve kleurenschaal van de 35 mm biezen. Via het analoge medium stimuleert De Boer re-enactment door niet alleen het modernistische muziekstuk uit de jaren 50 nieuw leven in te blazen, maar ook de nostalgie van de representatieve tijd op celluloidfilm te vermengen met de hedendaagse tijd van de toeschouwer. De hedendaagse weerklank van de naoorlogse avant-garde wordt dus onvermijdelijk actueel." - Rheal Dall

Manon de Boer

Manon de Boer (1966, India / Nederland) voltooide haar artistieke opleiding aan de Academie Van Beeldende Kunsten te Rotterdam en aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten te Amsterdam. Met behulp van persoonlijke vertelling en muzikale interpretatie als methode en onderwerp onderzoekt De Boer de relatie tussen taal, tijd en waarheidsclaims om een serie portretfilms te produceren waarin het filmmedium zelf voortdurend wordt ondervraagd.

Media