Reference Guide (2016)
Michiel De Cleene

Reference Guide is een encyclopedie met verhalen over momenten van technologische openhartigheid. Het is een verzameling van kruisverwijzingen, een catalogus van verbindingen tussen verhalen (trefwoorden). Het werk breidt zich nog steeds uit en is nooit af: een opzwellend lichaam. Elk trefwoord is een (trans)scriptie van een moment waarop de ware aard van de technologie wordt getoond. Wanneer machines dingen doen die niet in de bedoeling lagen van de bouwer en verder gaan dan wat is voorzien in de handleiding, zijn we geneigd te zeggen dat ze haperen of verkeerd werken. Deze handelingen liggen echter perfect binnen de mogelijkheden van de machine. Ze gaan gewoon verder dan onze bedoelingen, ons bevattingsvermogen, onze kennis, onze verwachtingen.

De ware kunstmatigheid van technologie ligt niet in de technologie zelf, maar in de manier waarop wij erover denken, in de manier waarop we technologie afzonderen (van de natuur). We leven in een dwingend tijdperk: technologie is alomtegenwoordig en heeft een zekere mate van complexiteit bereikt die we niet meer volledig kunnen begrijpen. Juist dit gebrek aan begrip kan ons toelaten technologie te herkennen; niet als iets dat losstaat van de natuur, maar als iets dat altijd natuurlijk is geweest. Reference Guide is een verzameling van (tran)scripts die in zichzelf de kiemen dragen van het onbedoelde leervermogen van technologie. Het werk behandelt deze momenten van technologische vrijpostigheid niet als storingen, maar als alternatieve, genereuzere capaciteiten. Minutieus gecatalogiseerd en ingedeeld, is elk trefwoord in dit project een radertje in de machine en tegelijkertijd een verhaal op zich. Ze bestaan slechts bij de gratie van de overkoepelende encyclopedie maar tegelijkertijd vormen ze deze laatste. De kruisverwijzing is het centrale protocol in Reference Guide. Elke nieuwe vermelding leidt tot een onbepaald aantal nieuwe kruisverwijzingen, waarvoor ? weerom ? nieuwe verwijzingen nodig zijn. De kruisverwijzing bepaalt dus niet alleen het kijkproces, maar is ook de motor van de artistieke creatie. Na verloop van tijd begint de encyclopedie een eigen leven te leiden: op een bepaald moment is het niet langer een hulpmiddel dat ter beschikking staat van de kunstenaar, maar de kunstenaar wordt een hulpmiddel van de encyclopedie. Tot op zekere hoogte verdwijnt de kunstenaar als auteur en neemt hij de rol aan van documentalist. De encyclopedie als systeem fungeert als een afzonderlijk ? praktisch autonoom ? lichaam, net als de technologie in de geselecteerde verhalen. De essentie van dit project is dat het altijd een voorlopige versie zal zijn, die constant uitbreidt, en ontsnapt aan de greep van de kunstenaar naarmate het resultaat groter en groter wordt.